- Czym jest: IRYDA+ to koncepcja bezzałogowego myśliwca typu hard‑kill do zwalczania dronów (C‑UAS), zaprojektowana do zestrzeliwania wrogich dronów, rojów i amunicji krążącej. Projekt został oficjalnie uruchomiony 15 września 2025 r. przez polskie konsorcjum. Pap Biznes
- Kto za tym stoi: MBF Group S.A. (lider projektu), Squadron Sp. z o.o. (Grupa ASE) oraz Polskie Lobby Przemysłowe (PLP). MBF Group
- Dlaczego to ważne: Konsorcjum i liczne media opisują IRYDA+ jako pierwszy w Europie bezzałogowy myśliwiec dedykowany do hard‑kill C‑UAS. (Ważne: to twierdzenie projektu.) Bankier.pl
- Główne parametry (koncepcja): 250–280 km/h prędkość maksymalna/pościgowa; 8–10 godzin długotrwałość lotu; 15–20 kg udźwig; 360° zasobnik z bronią z bronią 7,62 mm; wspomagany AI system TAS (Target‑Aim‑Shot) do kierowania ogniem. Motto: „VERRIMUS CAELUM – czyścimy niebo.” MBF Group
- Harmonogram: Rok 1: demonstrator broni/testy naziemne → Rok 2: integracja zasobnika z bronią z płatowcem i pierwsze testy w locie → Rok 3: pełne próby w locie; cel: pierwsza jednostka zdolna do walki za ok. 2–3 lata. Pap Biznes
- Kontekst: Ostatnie incydenty z przekraczaniem granicy przez drony i inicjatywa NATO „ściana dronów” zwiększają zapotrzebowanie na szybsze i tańsze opcje obrony powietrznej. Reuters
- Zastrzeżenie: Wingman firmy Airbus (2024) to europejska koncepcja bezzałogowego myśliwca, ale jest to lojalny skrzydłowy/eskorta uderzeniowa, a nie przeznaczony do przechwytywania dronów system C‑UAS. To właśnie tę lukę ma wypełnić IRYDA+. Airbus
Raport szczegółowy
Problem, który IRYDA+ próbuje rozwiązać: presja kosztowa
Współczesne konflikty ujawniły bolesną asymetrię: tanie drony często zmuszają obrońców do reagowania drogimi interceptorami. Jak ujął to James Black z RAND, „atakowanie jest tak tanie, a obrona tak droga.” RAND CorporationAnalitycy z CSIS zauważają, że defensywne interceptory są średnio znacząco droższe niż ofensywna amunicja—co pogłębia niekorzystny „wymianę kosztów” dla obrońców. To jeden z powodów, dla których wojsko poszukuje tańszych opcji hard‑kill, które uzupełnią zagłuszanie i spoofing („soft‑kill”). CSIS
Czym IRYDA+ się wyróżnia
IRYDA+ jest przedstawiana jako dedykowany powietrzny łowca dronów—bezzałogowy myśliwiec zoptymalizowany do hard‑kill przeciwko dronom i amunicji krążącej:
- Parametry osiągów: 250–280 km/h prędkość pościgowa równoważy szybkie przechwycenia z czasem patrolowania (8–10 h), umożliwiając stałe patrole nad granicami i infrastrukturą krytyczną. MBF Group
- Efektor hard‑kill: Obrotowa wieżyczka 360° z bronią 7,62 mm, naprowadzaną przez AI‑assisted TAS do wykrywania/klasyfikacji celów i korekty ognia. (Osobny dokument konsorcjum podkreśla integrację broni strzeleckiej z kompensacją odrzutu.) MBF Group
- System systemów: Program obejmuje stacje kontroli naziemnej i symulatory szkoleniowe, nie tylko płatowiec. MBF Group
To kontrastuje z europejskim Airbus Wingman—bezzałogowym „myśliwcem-eskortą” przeznaczonym do wsparcia załogowych myśliwców w rozpoznaniu/uderzeniach/atakach elektronicznych. Wingman nie jest nastawiony na przechwytywanie C‑UAS; IRYDA+ jest zaprojektowana specjalnie do obrony przed dronami. Airbus
Co oznacza „hard‑kill C‑UAS” w praktyce
W ramach warstwowej obrony powietrznej, hard‑kill to końcowa opcja, która fizycznie niszczy cel (działa, mniejsze interceptory itp.), uzupełniając soft‑kill (zagłuszanie, spoofing). Jak ujmuje to Armia USA, „ostatnia warstwa osiąga hard kill małych UAS”, zazwyczaj za pomocą broni bezpośredniego rażenia. AUSA
IRYDA+ przyjmuje tę logikę w powietrzu, a nie na ziemi. Koncepcja polega na patrolowaniu, ściganiu i zwalczaniu wielu dronów podczas jednego lotu przy znacznie niższym koszcie pojedynczego strzału niż w przypadku rakiet. Przekaz konsorcjum jasno wskazuje na aspekt kosztowy: „Dziś rakieta kosztująca ponad milion dolarów jest używana do zestrzelenia drona wartego kilka tysięcy dolarów.” DRONELIFE
Dlaczego teraz: wzrost zapotrzebowania na wschodniej flance NATO
We wrześniu 2025 ponad 20 rosyjskich dronów wtargnęło w polską przestrzeń powietrzną, co skłoniło do dwustronnego wsparcia szkoleniowego Ukrainy dla Polski w zakresie obrony przed dronami. Tymczasem Litwa przyjęła ustawę upoważniającą swoje siły do zestrzeliwania nielegalnych dronów. Trend polityki regionalnej jest jasny: szybsze przepisy i narzędzia do działań antydronowych. Reuters
Status programu i plan działania
Zgłoszenie regulacyjne i raport PAP Biznes opisują etapowy plan:
- Rok 1: Budowa demonstratora strzelania i przeprowadzenie testów naziemnych
- Rok 2: Integracja zasobnika z działkiem z płatowcem; przeprowadzenie symulacji i pierwsze testy w locie
- Rok 3: Pełne próby w locie i przygotowanie do produkcji
- Kamień milowy: pierwsza jednostka zdolna do walki za około 2–3 lata, w zależności od testów i finansowania. Pap Biznes
Konsorcjum tworzą MBF Group S.A. (lider/finansowanie, spółka publiczna), Squadron Sp. z o.o. (inżynieria/integracja UAV i systemów antydronowych) oraz PLP (sieć ekspertów i interfejs polityczny). MBF Group
Głosy ekspertów: co mówi środowisko
- „[Systemy przeciwdziałania bezzałogowym statkom powietrznym] są kluczowe dla sukcesu na współczesnym polu walki.” — gen. broni Charles Costanza, dowódca V Korpusu Armii Stanów Zjednoczonych. Army
- „Nie ma jednego systemu ani jednego rozwiązania do zwalczania BSP.” — płk Donald Neal, dowódca 2 Pułku Kawalerii. Armia
- „…atakowanie jest tak tanie, a obrona tak droga.” — James Black, zastępca dyrektora ds. obrony i bezpieczeństwa, RAND Europe. RAND Corporation
- „Dziś rakieta kosztująca ponad milion dolarów jest używana do zestrzelenia drona wartego kilka tysięcy dolarów.” — przedstawiciele konsorcjum IRYDA+ podczas premiery. DRONELIFE
Te perspektywy, razem wzięte, pomagają umiejscowić IRYDA+: to próba zmiany ekonomii i wypełnienia niszy taktycznej w ramach warstwowej architektury, która wciąż potrzebuje sensorów, WRE, naziemnych efektorów i (czasami) rakiet.
Czy to naprawdę „pierwszy w Europie” bezzałogowy myśliwiec do twardego zwalczania BSP?
Wiele wiarygodnych źródeł — zgłoszenie ESPI/Bankier, PAP Biznes i relacje branżowe — powtarza sformułowanie „pierwszy w Europie”, ale należy to traktować jako pozycjonowanie projektu. Europa ma już programy bezzałogowych myśliwców (np. Airbus Wingman) i demonstratory UCAV (np. nEUROn), jednak nie są one zaprojektowane specjalnie do zwalczania dronów. IRYDA+ jest wyraźnie określona jako przechwytywacz dronów z zasobnikiem działka i AI do kierowania ogniem, co stanowi odrębny profil misji. Potwierdzenie przyjdzie wraz z testami w locie i demonstracjami operacyjnymi. Bankier.pl
Szanse i otwarte pytania
Zalety:
- Koszt przechwycenia: Amunicja małokalibrowa 7,62 mm jest o rzędy wielkości tańsza niż rakiety; stałe patrole powietrzne mogą skrócić czas reakcji. MBF Group
- Skalowalność: Modułowe zasobniki, symulatory i oprogramowanie dają wiele ścieżek komercjalizacji (nawet C‑UAS‑as‑a‑Service, według relacji branżowych). aviation24.pl
Ryzyka/niewiadome:
- Śmiertelność w warunkach rzeczywistych: Skuteczność 7,62 mm przeciwko różnorodnym celom (szybkie FPV, większe płatowce) w warunkach wiatru, zakłóceń i miejskich wymaga jeszcze potwierdzenia w testach. (Wytyczne USA/NATO podkreślają, że nie ma „cudownej broni”, tzn. efektory kinetyczne muszą być elementem podejścia wielowarstwowego.) Wojsko
- Bezpieczeństwo i Zasady Użycia Siły (ROE): Kinetyczne zwalczanie celów w powietrzu wprowadza ograniczenia związane z ryzykiem szkód ubocznych oraz zarządzaniem przestrzenią powietrzną, które operatorzy będą musieli minimalizować (sektory ognia, świadomość tła, dekonfliktacja). Wytyczne NATO podkreślają integrację wielowarstwową i spójną doktrynę. NATO
- Harmonogram i finansowanie: Plan zakłada 2–3 lata do osiągnięcia zdolności bojowej jednostki, ale zależy to od udanej integracji/testów w locie oraz finansowania. Pap Biznes
Podsumowanie
IRYDA+ to ambitna polska próba stworzenia dedykowanego, kinetycznego, bezzałogowego drona-przechwytywacza—niszy, której Europa dotąd nie wypełniła. Określenie „pierwszy w Europie” to twierdzenie konsorcjum, a projekt jest na wczesnym etapie, ale logika operacyjna—szybsze, tańsze i skalowalne przechwytywanie w obronie warstwowej—odpowiada postulatom dowódców i analityków wojskowych w NATO. Najbliższe 12–24 miesiące integracji sprzętu i testów w locie pokażą, czy koncepcja „wymiecenia nieba” przejdzie z PowerPointa do patrolu. RAND Corporation
Źródła i dalsza lektura (wybrane)
- PAP Biznes: ogłoszenie startu i kamienie milowe rozwoju. Pap Biznes
- ESPI/Bankier: oficjalne potwierdzenie „pierwszy w Europie”, etapowy plan i uzasadnienie biznesowe. Bankier.pl
- MBF Group brief: specyfikacje (prędkość, wytrzymałość, ładowność), TAS/AI, ramy programowe. MBF Group
- DroneLife: pozycjonowanie w mediach branżowych IRYDA+ jako pierwszego w Europie bezzałogowego myśliwca do C-UAS. DRONELIFE
- US Army (Project Flytrap): wypowiedzi wysokich rangą dowódców na temat C-UAS oraz zadań warstwowych/hard-kill. Army
- RAND/CSIS: kontekst wymiany kosztów i ekonomika przechwytywaczy. RAND Corporation
- Airbus Wingman: porównanie (bezzałogowy myśliwiec-eskorta, nie specyficzny dla C-UAS). Airbus
